Η loggia ενός ψυχολόγου: Η loggia ενός ψυχολόγου: Το θέμα της επικοινωνίας

Συχνά, μετά την δουλειά μου, κάθομαι και καταγράφω κάποιες σκέψεις τις οποίες εμπνέομαι από άλλους ανθρώπους. Γιατί είμαι ψυχολόγος και δουλεύω ψυχοθεραπευτικά και συμβουλευτικά. Σκέφτηκα λοιπόν κάποιες από αυτές τις ιδέες και τα βιώματα να τα αναρτήσω εδώ για να μπορούν να είναι ίσως χρήσιμα και σε άλλους. Ένα πετραδάκι μέσα στην ήσυχη λίμνη...

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ: Ο ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ και ΓΑΛΑΤΕΙΑ

Μια φορά κι έναν καιρό, στον αρχαίο κόσμο, ήταν ένας ταλαντούχος βασιλιάς που έγραφε ποίηση, μουσική και ήταν και γλύπτης. Ονομαζόταν Πυγμαλίων. Λέγεται μάλιστα πως ήταν εξαιρετικός γλύπτης!

Απογοητευμένος όμως από τα ήθη της εποχής του δεν έβρισκε γυναίκα που θα μπορούσε να ερωτευτεί για να παντρευτεί και να κάνει οικογένεια για να δώσει απογόνους για το βασίλειό του.

Εμπνευσμένος από την ομορφιά, τη γοητεία και την πραότητα της Αφροδίτης, καταπιάστηκε να φτιάξει ένα άγαλμα γυναίκας που, μέσα από την φαντασία του, θα μπορούσε να αναπαριστά την τέλεια σύντροφο.

Όταν τελείωσε ήταν καταγοητευμένος από το αποτέλεσμα! Αυτό όμως του γέννησε θλίψη γιατί συνειδητοποιούσε για άλλη μια φορά πως μία τέτοια γυναίκα δεν υπήρχε και αυτή που είχε μπροστά του ήταν άψυχη!

Έχοντας μπροστά του το άγαλμα, έκλαψε πικρά και έσκυψε φιλώντας της το χέρι.

Λέγεται πως η Αφροδίτη που τον λυπήθηκε ως άνθρωπο θέλοντας να τον αξιώσει ως καλλιτέχνη και να τον επιβραβεύσει ως συνετό βασιλιά, έδωσε ψυχή στο άγαλμα δίνοντάς της το όνομα Γαλάτεια!

Ο Πυγμαλίων τότε αποφάσισε να παντρευτεί την Γαλάτεια και στους γάμους του κάλεσε και τη θεά Αφροδίτη.

Από το γάμο τους γεννήθηκε ο Πάφος, που ίδρυσε την ομώνυμη πόλη στην Κύπρο και ένα από τους ομορφότερους βωμούς σε τιμή της θεά Αφροδίτης.

Ο μύθος αυτός ενέπνευσε πολλού καλλιτέχνες έως σήμερα αλλά και ψυχολόγους! Ο Rosenthal, Αμερικανός ψυχολόγος όπως και ο Watzlawick, περιγράφουν το «φαινόμενο του Πυγμαλίωνα», σαν την θετική ψυχολογική επίδραση στα παιδιά και βελτίωση των αποδόσεών τους, από τις αυξημένες προσδοκίες και την θετική ενίσχυση από τους δασκάλους, τους γονείς, τους προϊσταμένους... γενικότερα απ'όσους έχουν κάποιο ρόλο που τους αποδίδουμε ή τους αναγνωρίζουμε!

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ ΟΜΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΑ όταν, για παράδειγμα, οι άλλοι μας προβάλουν πάνω μας αρνητικά χαρακτηριστικά, μπορεί εμείς να ταυτιστούμε με αυτά τα χαρακτηριστικά, σαν να ήταν δικά μας.

Αλληγορία: από τα ελληνικά, "άλλος αγορεύειν".

Πρόκειται για έμμεση αναπαράσταση, η οποία χρησιμοποιεί κάτι (ένα πρόσωπο, ένα ον έμψυχο ή άψυχο, μια πράξη) σαν ένδειξη κάποιου άλλου πράγματος, το οποίο μπορεί να είναι συχνά μια ιδέα, ή μια ηθική έννοια η οποία είναι δύσκολο να παρουσιαστεί άμεσα.

Η αλληγορία ως απεικονιστική αναπαράσταση (στη ζωγραφική και γλυπτική κυρίως), χρησιμοποιεί μια μορφή παρμένη από τη μυθολογία με το σχήμα μιας εικόνας, της οποίας η παρουσίαση αναφέρει το μυθογραφικό παρελθόν, το οποίο ως γνωστό είναι οικείο από όλους τους αισθητικούς τέχνης.

Το παιχνίδι λοιπόν της αλληγορίας είναι να παραστήσει χωρίς άλλο σχήμα παρά μόνο την εικόνα, μια ιστορία μυθική ή θρυλική.

Στη λογοτεχνία, η αλληγορία είναι μια ρητορική αναπαράσταση η οποία εκφράζει μια ιδέα χρησιμοποιώντας μια ιστορία ή μια απεικόνιση ή οποία χρησιμεύει ως βάση σύγκρισης. "Λέμε με άλλο τρόπο", διαμέσου μιας εικόνας. Μιλάμε συχνά με μεταφορές, οι οποίες μπορεί να βρίσκονται σε μια παράγραφο, ένα κεφάλαιο, ή ακόμα και σε ένα ολόκληρο βιβλίο!

Ένα από τα πρώτα έργα, αλληγορικό στο σύνολό του στη δυτική λογοτεχνία, είναι η Ψυχομαχία (la Psychomachie) του λατίνου συγγραφέα Prudence: η πάλη ανάμεσα στις ορμές και στις αρετές (vices et vertue) οι οποίες μάχονται για να κυριαρχήσουν την ανθρώπινη ψυχή. Οι αρχαίοι ποιητές είναι αυτοί που ανατρέχουν στις αλληγορίες. Διάσημες αλληγορίες είναι αυτή της δικαιοσύνης και του θανάτου, της σπηλιάς κ.α.

Στην τέχνη, ήδη από την αρχαιότητα οι γλύπτες αναπαριστούν ιδέες αφηρημένες ανθρωπόμορφες ή ζωόμορφες ή με αντικείμενα συμβολισμού. Στον μεσαίωνα, η art roman και έπειτα το γοτθικό ρεύμα χρησιμοποιούν στην αναπαραστασή τους στις αρετές και ορμές, τη δικαιοσύνη με το σπαθί και τη ζυγαριά οι οποίες γνωρίζουν μεγάλη δημοτικότητα.

Μεγάλη άνοδο γνωρίζουν οι αλληγορίες τον 16ο με 17ο αιώνα με την ανάπτυξη στις Καλές Τέχνες με τα "βιβλία των εμβλημάτων", ενώ φτάνουν στο απόγειό τους με την τέχνη Μπαρόκ συχνά εμπνευσμένη από τα έργα του Cesare Ripa, "Iconolοgia" (1593).

Οι ζωγράφοι της Αναγέννησης χρησιμοποιούσαν αλληγορίες σαν σύμβολα στα έργα τους όπως ο Botticelli, ή ο d'Ambrogio. Γνωστές οι αλληγορίες του Lorenzetti, μια σειρά απο τοιχογραφίες οι οποίες διακοσμούν τις αίθουσες του Palazzo Publico στην πόλη Sienne της Ιταλίας, όπως απίσης και του Bouguereau (1825-1905) γάλλου ζωγράφου.

Εκτός από την τέχνη, ο κινηματογράφος έχει να επιδείξει σπουδαία έργα που χρησιμοποιούν το φανταστικό και την αλληγορία ως ελεύθερο μέσω έκφρασης του δημιουργού. Να αναφέρουμε εδώ τον "Λαβύρινθο του Πάνα" του Guillermo del Toro.

Κατερίνα Μπούλου

Οι φωτογραφίες είναι ευγενική χορηγία με άδεια της M.C. Escher Company.

M. C. Escher, Ολλανδός χαράκτης.
Γεννήθηκε το 1898 στο Leeuwarden και πέθανε το 1972 στο Hilversum. Προσπάθησε να επαναφέρει το πραγματικό σε μαθηματικούς τύπους και επιδίδεται σε πειραματισμούς πάνω στους νόμους της προοπτικής σε σημείο που αγγίζει το παράλογο και μέσα στον ίδιο πίνακα υπερτοποθετεί, σαν να επρόκειτο για ένα μωσαϊκό, διαφορετικά σχήματα και διαφορετικά επίπεδα παρατήρησης.
Κανένας καλλιτέχνης δεν δούλεψε τόσο σκληρά, η ευφυΐα του οποίου μας αποδεικνύεται με τον πιο τρανό τρόπο. Οι ίδιοι οι οραματισμοί του ήταν αρκετά αξιόλογοι: για τον Escher ο φλοιός του ορατού κόσμου δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα κομμάτι υφάσματος το οποίο μπορούσαμε να κόψουμε, να διπλώσουμε, να του δώσουμε φόρμα και να το ξαναμαζέψουμε με απίθανους τρόπους.
Μοναδικός σχεδιαστής, έθεσε τον εαυτό του μπροστά από μια μεγάλη πρόκληση: να περιγράψει αυτές τις παράξενες μετατροπές του χώρου στο εσωτερικό μέρος ενός κοινού χαρτιού. Οι εικόνες που ακολούθησαν έγιναν τα αγαπημένα έργα χιλιάδων θεατών του κόσμου.
Από το 1919 έως το 1922 παρακολούθησε τη σχολή αρχιτεκτονικής και τεχνών διακόσμησης του Haarlem όπου μυήθηκε στις ελεύθερες τεχνικές γραφιστικής από τον S. Jessurum de Mesquita, του οποίου η δυνατή προσωπικότητα είχε μια ισχυρή επίδραση στην μετέπειτα εξέλιξή του ως καλλιτέχνης γραφιστικής.
Το 1924 εγκαταστάθηκε στη Ρώμη. Κατά τη διάρκεια αυτής του της παραμονής πραγματοποίησε πολλά ταξίδια με σκοπό την μελέτη. Το 1934 εγκατέλειψε την Ιταλία για να μείνει 2 χρόνια στην Ελβετία και ακολούθως 5 χρόνια στις Βρυξέλες. Από το 1941 εγκαθίσταται στο Baarn στην Ολλανδία.
Το 1954 παίρνει μέρος στην μεγάλη έκθεση του μουσείου του Άμστερνταμ επί τη ευκαιρία του συνεδρίου των μαθηματικών, και στην γκαλερί της Ουάσιγκτον. Το 1955 τιμήθηκε με τη βασιλική διάκριση της Ολλανδίας.
Τα χρόνια που ακολούθησαν, ο Escher διακρίνεται για το πλούσιο έργο του, τη συμμετοχή του σε εκθέσεις γνωστών γκαλερί και για τις τιμητικές διακρίσεις του.
Μέσα από τα έργα του αποκαλύπτονται οι πολύπλευρες αναζητήσεις του και η άριστη δεξιοτεχνία του.
Μερικά από τα έργα του: Waterfall, 1961 όπου πρόκειται για ένα σύνολο προοπτικής τέλειο στην παρατήρησή του, Belvedere, 1958 μια λιθογραφία στην οποία απεικονίζεται ταυτόχρονα το μπρος και το πίσω μέρος κάτι που στον τρισδιάστατο κόσμο αυτό θα ήταν αδύνατο. Band of Union, 1956 σύμφωνα με το οποίο δύο ελικοειδείς σφαίρες σχηματίζοντας τα πρόσωπα ενός άνδρα και μιας γυναίκας αιωρούνται, ενώ στο εσωτερικό τους και πίσω από αυτά υπάρχουν κοίλες εικόνες. House of stairs, 1951 όπου εισάγει εδώ την αντανάκλαση: σχεδόν όλο το μισό πάνω μέρος της γκραβούρας είναι η αντανάκλαση του κάτω μέρος της!
Το 1968 πραγματοποιεί το τελευταίο σχέδιό του, μια γκραβούρα από ξύλο.
Πεθαίνει στις 27 Μαρτίου του 1972 σε νοσοκομείο του Hilversum.

All M.C. Escher works (c) 2009 The M.C. Escher Company - the Netherlands.All rights reserved. Used by permission. http://www.mcescher.com/

Από την Κατερίνα Μπούλου, Διπλ. Ιστορικός της Τέχνης.

Modigliani

Ο Αμεντέο Κλεμέντε Μοντιλιάνι γνωστός και με το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο ως Modi, Ιταλός ζωγράφος και γλύπτης (12 Ιουλίου 1884 – 24 Ιανουαρίου 1920), γεννήθηκε στην περιοχή της Τοσκάνης και ξεκίνησε τις σπουδές του στις καλές τέχνες στην Ιταλία πριν μετακομίσει στο Παρίσι το 1906, όπου άρχισε να δημιουργεί το προσωπικό καλλιτεχνικό ύφος του.

Ως καλλιτέχνης είναι καταρχήν επηρεασμένος από τον Toulouse-Lautrec και εμπνέεται από τον Paul Cezanne, λίγο τον κυβισμό και την γαλάζια περίοδο του Picasso αλλά κυρίως για την εντονότερη επιρροή που δέχτηκε από τον μέντορά του τον Constantin Brancusi, χάρης της παρέμβασης του οποίου στράφηκε περισσότερο στην ζωγραφική εγκαταλείποντας σχεδόν κάτι που του άρεσε περισσότερο: την γλυπτική.

Τα αμυγδαλωτά -συχνά άδεια- μάτια, το μικρό στόμα, η λεπτή και μακριά κατεβαστή μύτη, ο ψηλόλιγνος λαιμός και η σβελτάδα της εργασίας του χωρίς ξαναδούλεμα είναι τα χαρακτηριστικά των πινάκων του που διαμορφώνουν το δικό του στυλ.

Είναι γνωστός για τα γυμνά του, περισσότερο από τα πορτρέτα του, τα οποία αποπνέουν έντονο ερωτισμό και αισθησιασμό. Οι ιστορικοί τέχνης έχουν ασχοληθεί ιδιαίτερα με αυτά, ίσως όχι για λόγους ηθικής, όπως αυτό συνέβη στην εποχή του αλλά μάλλον για λόγους που έχουν να κάνουν με την ανατομία του γυμνού γυναικείου σώματος. Και επιλέγουν να μιλούν για ειλικρινείς εικονικές απεικονίσεις, για περίεργα μακριά πρόσωπα, για αμυγδαλωτά μάτια, κυκλαδικές μύτες, κορμιά Καρυάτιδας και μπουμπουκιασμένα στόματα. Για μηρούς κομμένους στα γόνατα, για χέρια ακρωτηριασμένα στους καρπούς, για απούσες παλάμες.

Ο Μοντιλιάνι δεν έγινε ευρέως γνωστός ως γλύπτης και σώζονται ελάχιστα γλυπτά έργα του, τα οποία όμως είναι εξαιρετικά, εμφανώς επηρεασμένα από την art primitive της Αφρικής και της Καμπότζης. Ορισμένοι κριτικοί τέχνης μιλούν μάλιστα για την επανεισαγωγή της Κυκλαδίτικης Τέχνης.

Τραγικό είναι το κλείσιμο της ζωής του ζωγράφου που έλεγε πως «θα ήθελα η ζωή μου να ήταν σαν πλουσιοπάροχο ποτάμι που κυλάει χαρμόσυνα πάνω στη γη». Πεθαίνει σε ηλικία 36 ετών από φυματιώδη μηνιγγίτιδα, στο Παρίσι. Μια μέρα μετά το θάνατο του, η σύντροφός του Ζαν, αυτοκτονεί έγκυος στο δεύτερο παιδί τους, πέφτοντας από το παράθυρο του διαμερίσματός τους, μην αντέχοντας τον θάνατό του.

Λίγο καιρό μετά το θάνατό του, αρκετές από τις μούσες του συναντήθηκαν και μοιράστηκαν τις εμπειρίες που είχαν όταν πόζαραν για τον Μοντιλιάνι. «Ήταν περίεργο», είπαν πολλές από αυτές, «σαν να του ξεγύμνωνες την ψυχή σου». Και είναι βέβαιο ότι καμία από αυτές δεν είχε πρόσβαση στο ημερολόγιο του Μοντιλιάνι, όταν το 1906 έγραψε: «Δεν αναζητώ το αληθινό, ούτε το ψεύτικο. Αλλά το υποσυνείδητο. Το μυστήριο της ανθρώπινης ψυχής».

Το φήμη ότι υπάρχει μία κατάρα των γυναικών αυτών που χτύπησε τον καλλιτέχνη είχε πλέον σχηματιστεί.

Η πρόσφατη κινηματογραφική μεταφορά της ζωής του Μοντιλιάνι: «Ο Καταραμένος Ζωγράφος» (2004) είναι αρκετά συνεπής με τα ιστορικά στοιχεία, την προσωπικότητα του καλλιτέχνη και αποτυπώνει με ζωντανά χρώματα την πολυτάραχη ζωή του σε αυτή την περίοδο που ξεσπά ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος.

Επικοινωνία και σχολιασμός.

Σχετικά με το θέμα της επικοινωνίας, έχω επιλέξει να δημιουργώ αναρτήσεις όπως ένα θεματικό άλμπουμ. Στις "Ετικέτες", θα το παρατηρήσετε.
Αν θα επιθυμούσατε να θέσετε ένα θέμα που θεωρείτε πως είναι ενδιαφέρον, μη διστάστασετε να το μοιραστείτε μαζί μου.
Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα σχολιασμού σε κάθε ανάρτηση ξεχωριστά. Σχόλιο σε μία ανάρτηση που έχει τη δυνατότητα να προτείνει νέο θέμα ή και να επεκτείνει ένα ήδη υπάρχον θέμα ή να είναι πιο γενικό από το θέμα, σχόλιο δηλαδή που θεωρώ εξαιρετικής σημασίας, φροντίζω να αναρτάται και ως ξεχωριστή ανάρτηση, με την ετικέτα "Σχόλιο" και μπορείτε να τα αναζητάτε και με αυτό τον τρόπο (μέσα από τις "Ετικέτες").
Για οποιοδήποτε σχολιασμό και κατάθεση προτάσεων, μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε την επικοινωνία μέσα από το logiapsy@gmail.com ή loggiapsy@gmail.com, το ίδιο είναι.

Αρκεί να δηλώσεται με ποιά ταυτότητα (όνομα) θα επιθυμούσατε να πραγματοποιηθεί ο σχολιασμός, η ανάρτηση ή ότι άλλο.
Τέλος, αν επιθυμείτε προσωπική επικοινωνία, απόλυτα διαφοροποιημένη με το ιστολόγιο αυτό, υπάρχει και το
dion.savramis@gmail.com.

Σας ευχαριστώ για τη συμμετοχή σας!

2009/03/19

Η loggia ενός ψυχολόγου: Το θέμα της επικοινωνίας - απάντηση

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Περιηγηθείτε σ'ένα έργο του Eischer...