2010/05/04

Δεν υπάρχουν στεγανά ανάμεσα στις διάφορες επιστήμες και τις θεωρίες τους. Υπάρχουν μόνο ανθρώπινα όρια και περιορισμοί.

Όπως έχω ξαναπεί και δείξει πώς αυτό γίνεται, σχόλια αναγνωστών που έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν ένα νέο θέμα ή και να επεκτείνουν ένα ήδη υπάρχον μπορούν και φροντίζω να αναρτηθούν και ως ξεχωριστή αυτόνομη ανάρτηση.
Για την επιλογή μου αυτή έχω λάβει και σχετικά σχόλια, όπως αυτό της Ελπίδας, με αρκετό χιούμορ άλλωστε...
Όταν ο Κώστας άφησε το δικό του σχόλιο για την ανάρτηση που είχε τίτλο "Η ψυχοθεραπεία και οι διαφορετικές σχολές της", θεώρησα πως το έκανε γιατί ήθελε να ειπωθεί κάτι παραπάνω απ'όσα είχαν ήδη ειπωθεί για το θέμα.

Στην ανάρτηση εκείνη είχα διηγηθεί ένα γνωστό ανέκδοτο που με αστείο τρόπο προσπαθεί να περάσει το μήνυμα πως υπάρχουν διαφορετικές "σχολές" στην ψυχοθεραπεία και πως ανάμεσά τους υπάρχουν διαφορές αλλά και ομοιότητες.
Με το θέμα αυτό, επειδή το έχουν ζητήσει και γιατί θεωρώ πως υπάρχουν αρκετά πράγματα να πούμε ακόμη θα ασχοληθούμε σε επόμενη ανάρτηση.

Όμως ο Κώστας, πιστεύω -και αν κάνω λάθος θα ήθελα να μας το πει- πως λέει κάτι πολύ περισσότερο.
Παρατηρεί πως στη Ψυχολογία υπάρχουν κοινές διαπιστώσεις με την Αρμονία στην Μουσική και πως το ίδιο συμβαίνει με την Πληροφορική και αλλού.
Συμφωνώ απόλυτα!

Προσωπικά δεν πιστεύω πως υπάρχουν στεγανά ανάμεσα στις διάφορες επιστήμες και τις θεωρίες τους. Υπάρχουν μόνο ανθρώπινα όρια και περιορισμοί.
Και πως να μην υπάρχουν και να μην συμπεριφέρονται ως συγκοινωνούντα δοχεία της γνώσης αφού όλα είναι ανθρώπινα δημιουργήματα (με την έννοια των διανοημάτων) και συνεπώς εκφάνσεις του ίδιου υλικού και μελετούν τα ίδια αντικείμενα;
Θα προσέθετα μάλιστα, με κίνδυνο να παρεξηγηθώ, πως όλα διέπονται από τους ίδιους φυσικούς νόμους (νόμος της εντροπίας, του χάους κ.α.).
Για παράδειγμα: δεν βλέπουμε ψυχολογικούς παράγοντες στην οικονομία; Η ψυχολογική διάσταση των ομάδων δεν έχει την δυνατότητα να ανεβάσει η να κατεβάσει χρηματιστήρια, την αξία των μετοχών και να τροποποιήσει επενδύσεις;
Άλλωστε οι νόμοι της οικονομίας δεν διέπουν και τον άνθρωπο;
Φροντίσουμε ή όχι το σώμα μας ανάλογα τη διάθεσή μας. Δίνουμε εμπιστοσύνη σε ανθρώπους ή κάνουμε γνωριμίες ανάλογα πάντα με το πως αισθανόμαστε και τι ζητάμε (τι έχουμε ανάγκη;) μέσα από αυτές.
Αφιερώνουμε χρόνο σε εκείνους και σ'εκείνα τα πράγματα που μας αρέσουν και μας δημιουργούν ευχάριστα συναισθήματα.
Γεμίζουμε τα ψυγεία μας και τα ντουλάπια μας, αδειάζοντας τα ράφια των καταστημάτων... όταν αισθανόμαστε απειλή ή απλά για να αισθανθούμε γεμάτοι!
Καλά, δεν είπα πως αυτό είναι καλό ;-)
Μια παρατήρηση είναι! Για να δείξω πως υπάρχει οικονομική διάσταση μέσα στην λειτουργία μας, όπως υπάρχει και ψυχολογική διάσταση μέσα στην οικονομική μας κατάσταση και αυτό νομίζω πως το βιώνουμε όλοι το τελευταίο καιρό με τα όσα συμβαίνουν γύρω μας!

Όπως και η πληροφόρηση δεν επιδρά συναισθηματικά (άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά) επάνω μας;
Ο τρόπος λήψης των αποφάσεων δεν είναι στην πραγματικότητα ένα "δέντρο αποφάσεων" όπως αυτό που συναντούμε στην πληροφορική; Γιατί απλά, σκεφτόμαστε με ένα "ναι" και με ένα "όχι" το οποίο στη συνέχεια μας οδηγεί σε μία άλλη επιλογή και έτσι συνεχίζεται.
Από που άλλωστε πήρε και το όνομά της η "Πληροφορική", αν δεν είναι από την διαχείριση της πληροφορίας;
Μοιραία, επιλέγοντάς κάτι λέμε όχι σε κάτι άλλο. Πως αλλιώς θα μπορούσε να είναι;

Έτσι λοιπόν πιστεύω πως δεν υπάρχουν "επιστήμες" στον πληθυντικό αλλά "Επιστήμη" και πως ο μόνος λόγος διαχωρισμού τους είναι η πληρέστερη και επαρκέστερη μελέτη μελέτη ενός κλάδου. Αυτό ίσως εξηγεί και τις διαφορετικές προσωνυμίες: Θετικές επιστήμες, επιστήμες του ανθρώπου, ανθρωπιστικές επιστήμες, ιατρικές επιστήμες, ... ομολογώ όχι πάντα ορθές ως χαρακτηρισμοί, οι οποίοι εμπεριέχουν και τον κίνδυνο, μέσα από την υπερεξειδίκευσή τους: να χάσουμε το ΟΛΟΝ, το σύνολο δηλαδή και να μην κατανοούμε τις δυναμικές αλληλεπιδράσεις που διέπουν τα υποσυστήματα.
Το μικρό αντικείμενο που έχουμε στο βάλει μικροσκόπιο δεν περιέχει καμιά πληροφορία για το τραπέζι πάνω στο οποίο στηρίζεται και για τον χώρο μέσα στον οποίο υπάρχει.

* * *
Η ψυχολογία υπάρχει από την αρχαιότητα και ήδη στην εποχή των Ασκληπιείων εφαρμόζονταν διάφορες τεχνικές παράλληλα με τις άλλες ιατρικές τεχνικές. Στο θέμα αυτό πραγματοποιώ μία βιβλιογραφική έρευνα και κάποια στιγμή ίσως θα ήθελα να δώσω κάποια στοιχεία.
Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της όμως - τουλάχιστον έως τον 16ο αιώνα, η ψυχολογία αντιμετωπίζεται ως φιλοσοφία και διδάσκεται παράλληλα με τις παιδαγωγικές επιστήμες και μόνο όταν αρχίζει να διαφαίνεται μέσα από αυτήν η δυνατότητα δημιουργίας ενός αυτοτελούς συστήματος, αρχίζει αυτό να αλλάζει σταδιακά. Αυτή είναι μία πολύ σημαντική παρατήρηση!

Είναι κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα που σημειώνεται αυτή η τάση "επιστημονικοποίησης" του πεδίου της ψυχής, με την σταδιακή αποβολή φιλοσοφικών, θεολογικών και άλλων δεδομένων που θεωρούνται "παραδόσεις" χωρίς "αντικειμενική" αξία. Αντίστοιχα πολλοί μελετητές προστρέχουν προς την βιοχημία και τις νευροεπιστήμες για να βρουν ερείσματα στις θεωρίες τους και να έχουν τη δυνατότητα να διεξάγουν επιστημονικές έρευνες.
Η νέα ή καλύτερα η σε νέες βάσεις ψυχολογία για να είναι «επιστημονική» και σύμφωνη με τα δεδομένα του "μοντερνισμού" της εποχής, θα πρέπει να λάβει υπόψη της την βιολογική οργάνωση του ανθρώπινου όντος.
Πρακτικά δηλαδή να αναζητήσουμε σε άλλα πεδία γνώσης, έξω από την ψυχολογία (στην βιολογία των θηλαστικών,
στην λειτουργική οργάνωση του νευρικού συστήματος και αλλού), μερικές μεγάλες αναμφισβήτητες αρχές, θεμελιώδεις από την άποψη της οργάνωσης και της λειτουργίας του ζωντανού οργανισμού, και να τις εισαγάγουμε στην ψυχολογία.
Έτσι πολύ-πολύ σχηματικά, η νέα αναδημιουργούμενη επιστήμη της ψυχολογίας άρχισε να κεφαλαιοποιεί γνώσεις από τις άλλες επιστήμες, ξεκινώντας από τις νευροεπιστήμες και την βιολογία. Ακολούθησαν και πολλές άλλες επιστήμες όπως η φυσική, η κοινωνιολογία και η ανθρωπολογία..!

Με τον τρόπο αυτό, αν αναζητήσετε ιστορικές πληροφορίες και για άλλες επιστήμες, θα διαπιστώσετε πως για να δημιουργηθεί ένας κλάδος (ή να αναγεννηθεί) δημιουργήται ένα διεπιστημονικό πεδίο γνώσης και ανθρώπινου δυναμικού που αντλεί τεκμηριωμένα συμπεράσματα από άλλους κλάδους για να αναζητήσει ομοιότητες και διαφορές και να καλύψει κενά.

Συνοψίζοντας τα όσα προαναφέρω θα έλεγα πως αν υπάρχουν "ομοιότητες" ανάμεσα στις διαφορετικές επιστήμες είναι αφενός γιατί το αντικείμενό τους είναι το ίδιο: η φύση (μέρος της οποίας είναι και ο άνθρωπος) έστω και αν την προσεγγίζουν, από διαφορετική πλευρά και γιατί αφετέρου ανάμεσα στους κλάδους υπάρχει αλληλεπίδραση.
Έτσι πιστεύω πως επιστήμονας ο οποίος θεωρεί τον κλάδο του μοναδικό αντιπρόσωπο της αλήθειας και δεν ενημερώνεται για τις εξελίξεις και τις ανακαλύψεις των άλλων επιστημών παύει να είναι υπηρέτης της αλήθειας και του ανθρώπου αλλά είναι τόσο δογματικός όσο και ένας "αρχηγός" αίρεσης.

Όμως ο Κώστας στο μήνυμά του λέει και κάτι παραπάνω που προσωπικά το θεωρώ ακρογωνιαίο λίθο της δεοντολογίας ενός θεραπευτικού συστήματος:
"Πού μπορώ να βρώ έναν άνθρωπο που να με βοηθήσει (όχι να με πριονίσει στο μέγεθος του συρταριού του για να ταιριάζω με το γραφείο του) αλλά να υλοποιήσω τις σαφείς σαφέστατες υποδείξεις και μέτρα που αναφέρει ο Jeffrey Young στο απλό απλούστατο βιβλίο του "Ανακαλύπτοντας ξανά τη ζωή σας", (για να ξεφύγω από παγίδες/σχήματα όπου δεν με βοήθησαν άλλοι με "θεραπείες"), που το μόνο του μειονέκτημα (του βιβλίου) είναι ότι χρειάζεται και μια ελάχιστη αλλά οπωσδήποτε ανθρώπινη συμπαράσταση θεραπευτή (χωρίς ειδικές γνώσεις ειδικών δύσκολων πολύχρονων θεραπειών που καταλήγουν να ασχολούνται όχι με υπαρκτά προβλήματα αλλά με την «θεραπευτική σχέση»);"
Το παραθέτω αυτούσιο, όπως ακριβώς το έγραψες αγαπητέ μου και το προσυπογράφω!
Αυτή είναι η ευθύνη του ψυχοθεραπευτή και τίποτε λιγότερο.
Μπορεί να αποτύχει αυτή η σχέση! Γιατί πράγματι είναι θέμα σχέσης. Μπορεί να μην είναι ο κατάλληλος ή να μην έχει αρκετή εμπειρία. Μπορεί επίσης να μην σου ταιριάζει.
Αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχει το δικαίωμα να σε "κόψει" και να σε "ράψει" στα μέτρα του επειδή δεν μπορεί να το αντιληφθεί με άλλο τρόπο παρά μόνο με αυτόν που του "προτάσει" η θεωρία του!

Προσωπικά πιστεύω στους ανθρώπους και οι "θεωρίες" έχουν στηριχτεί σε επιτυχημένα παραδείγματα. Αυτή είναι η διαδρομή και όχι το ανάποδο: οι κλινικές προσεγγίσεις δημιουργούν θεωρήσεις.

2 σχόλια:

  1. Τι καλά να είμασταν άψυχοι...εννοώ πως να είμασταν έτσι φτιαγμένοι ώστε να μη μας πληγώνει, στεναχωρεί, καταρακώνει,φοβίζει, τίποτα...πως θα είμασταν άραγε σε έναν κόσμο δίχως συναισθήματα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. κι εγώ τα ίδια έλεγα, πριν από καιρό!
    Και είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου πως δεν θα ξαναδεσμευόμουν ποτέ πια!
    Αλλά άνθρωπος μόνος δεν γίνεται!
    Δούλεψα σκληρά με τον εαυτό μου και κάτι κατάφερα.
    Κατάλαβα πως δεν είχα πραγματικά αγαπήσει ποτέ!
    Είχα πονέσει, είχα ερωτευτεί, είχα δακρύσει πολύ, είχα καλύψει κάποιες ανάγκες... είχα γοητευτεί... αλλά δεν είχα γνωρίσει την αγάπη!
    Κατάλαβα πως δεν έφταιγαν οι άλλοι όταν εγώ δεν προστάτευα τον εαυτό μου!
    Μέχρι που γνώρισα ένα αγόρι που είναι άντρας και με δέχτηκε όπως είμαι. Και μου δίνει όσο εγώ πιστεύω πως μου έχουν λείψει από τη ζωή και του προσφέρω όσα έχω από αυτά που έχω ανάγκη...

    Ξέρω, ακούγεται απλόϊκό και σίγουρα δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται... αλλά δεν είχα γνώρισα ποτέ πραγματικά την αγάπη!
    Και τώρα την μαθαίνω!
    Ένας ψυχολόγος είναι για μένα ένας δάσκαλος στη ζωή...
    Γιατί τα περισσότερα που έχουμε μάθει από τους δικούς μας είναι ή άχρηστα ή λάθος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή